10 KİŞİDEN FAZLA ÇALIŞANI OLAN İŞYERLERİ, 1 TEMMUZ TARİHİNDEN İTİBAREN DİKKAT!
Bilindiği gibi 6740 Sayılı Kanunla, 4632 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu´nda yapılan düzenlemeyle, çalışanların otomatik olarak (zorunlu olarak) bir emeklilik planına dahil edilmesi zorunluluğu getirilmişti. Bu kanuna ilişkin çıkarılan yönetmeliğe göre, Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2017 Tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuş ve 01.01.2017 tarihinden itibaren 1000 ve üzeri çalışan sayısı olan işyerlerinde 45 yaş altı tüm personeller için uygulamaya başlanmıştı. Bu uygulama; 250 ve üzerinde çalışanı olan işyerlerinde 01.04.2017, 100 ve üzerinde çalışanı olan işyerlerinde 01.07.2017, 50 ve üzerinde çalışanı olan işyerlerinde 01.01.2018 tarihinden itibaren zorunlu olarak Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)´e dahil olmuştu.
BES Uygulaması 01.07.2018 Tarihinden itibaren de 10 ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde zorunlu olarak BES, uygulamaya girecek ve 45 yaş ve altı tüm sigortalıları kapsayacaktır.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi için primler çalışanın maaşından kesilerek ilgili emeklilik şirketine aktarılacaktır. Bireysel Emeklilik Sisteminde diğer bir ifade ile Zorunlu BES´de, prim oranı SGK Primine esas kazancın %3´dür. Asgari ücretle çalışan bir kişiden zorunlu olarak (2.029,50 TL´nin %3´ü olan 60,89 TL) kesinti yapılarak en geç maaş ödeme gününde işverenler tarafından sigorta şirketine aktaracaktır. Söz konusu bu yükümlülükleri yerine getirme sorumluluğu işverenlere ait olup, bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her bir ihlal için 100,00 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi kapsamına giren işyerlerinin işverenleri öncelikle bu konuda yetkilendirilmiş bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalaması ve kesinti yaptığı primleri bu emeklilik şirketine aktarması gerekiyor. Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilen çok sayıda sigorta şirketi olmakla birlikte bilgi olması açısından yetkilendirilmiş birkaç sigorta şirketinin ismini belirteceğim: 1-)Anadolu Hayat Emeklilik A.Ş, 2-) Garanti Emeklilik ve Hayat A.Ş 3-) Vakıf Emeklilik A.Ş 4-) Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş gibi?
BES zorunlu olmakla birlikte çalışan istediği zaman bu sistemden çıkma, ara verme veya zorunlu primin üzerinde prim ödeme gibi hakları mevcuttur. İşverenleri tarafından bu sisteme zorunlu olarak girdiğinin çalışana bildirildiği andan itibaren iki ay içinde emeklilik sistemine dahil olmamayı isteyerek cayma hakkını kullanabilir. Çalışanın Cayma hakkını kullanması halinde o tarihe kadar fona ödenen katkı payları on iş günü içinde çalışana sigorta şirketi tarafından iade edilir. Çalışan Cayma hakkını tabi olduğu emeklilik şirketine yazılı olarak bildirmesi gerekir.
Bireysel Emeklilik Sistemine dahil olan çalışanlar sistemde en az 10 yıl kalmaları ve 56 yaşını doldurmaları halinde isterlerse bu sistemden maaş alabilirler. İsterlerse ödenen tüm katkı paylarını nemaları ile birlikte toplu olarak almayı talep edebilirler. Bu sistemde kalanlara ayrıca devlet katkıları da vardır.
45 Yaşını doldurmamış tüm çalışanların, ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın iradeleri dışında zorunlu olarak Bireysel Emeklilik Sisteme dahil edilmeleri hususu hukuk ilkelerine aykırılığı konusunda eleştiri konusu yapılsa bile, bu vesile ile çalışanlara ikinci bir emeklilik hakkı sunulması, birikim yapılması ve bu birikimlerin devlet katkılarıyla güçlendirilmiş olması çalışanlara önemli bir fırsat sunulmaktadır. Diğer bir eleştiri hususu da bu sistem 45 yaş ve altında olanları kapsıyor olması ve bu nedenle eşitlik ilkesine aykırılığı savıdır. 45 Yaş ve altı dediğimiz genç çalışanların gelecek planlarını şimdiden planlaması açısından önemli bir fırsat olarak değerlendirilmesi açısından önemlidir.
Kaya Çardak
Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi